Μια μπουκιά... Μήλου

Ένα Σαββατοκύριακο στη Μήλο, μόνο μια μικρή γεύση του γευστικού πολιτισμού αυτού του τόσο ποικιλόμορφου νησιού των Κυκλάδων μπορεί να δώσει. Ήδη στο τραπέζι του Αρτέμη στο Παλιοχώρι υπήρχαν τα τραγανοτηγανισμένα (τυρο)πιταράκια και η χιονάτη ξινομυζήθρα. Το τυριά είναι η ιδιαίτερη νότα του τραπεζιού στη Μήλο, καθώς η παραγωγή τους είναι οικιακή και γι αυτό σπανίζουν. Μια μόνο απλή συσκευασία σκωτήρι - το νοστιμότερο για εμάς τυρί της Μήλου - και δύο ξινομυζήθρας, βρίκαμε στον Αδάμαντα, στο παντοπωλείο Τσακανός. Πριν στο Κλήμα, η Κατερίνα μας είχε προσφέρει έξω από το σύρμα τους, μανούρα με κουλούρα και ντοματάκια που στο νησί τα λένε ρούσικα. Η μανούρα ήταν φρέσκια. Αργότερα θα μπει και θα διατηρηθεί μέσα στο λάδι. Πιο πέρα, σε άλλο σύρμα, μας πρόσφεραν καφέ και κουφέτο. Το κουφέτο, που δοκιμάζουν οι νεόνυμφοι πριν τον γάμο, είναι γλυκό του κουταλιού με κολοκύθα, μέλι και ολόκληρα αμύγδαλα. Το σπιτικό ξεχωρίζει από του εμπορίου γιατί είναι πιο δεμένο.

Το πιταράκια ήλθαν κατά πάσα πιθανότητα από την Κρήτη, αφού κυνηγημένοι σφακιανοί έκτισαν τον Αδάμαντα και υπάρχουν ένα σωρό ιστορίες για τη συμβίωσή τους με τους Μηλιούς. Αλλά για τη λαδένια, την πίτσα του φτωχού, με ζύμη, ντομάτα, κρεμμύδι και λάδι, υπάρχει έριδα με την Κίμωλο. Βέβαια, σε ένα νησί που έσπρωξε την προϊστορία προς τα εμπρός καθιερώνοντας τα ταξίδια και την επικοινωνία μεταξύ διαφορετικών τόπων κάπου 15.000 χρόνια πριν, είναι άτοπο να συζητάς για τοπικότητα. Πάντως οι σκορπίνες ψητές απλώνονται για τα καλά στις Κυκλάδες, αφού τις συναντήσαμε και εδώ.

Ένας σχετικά ασφαλής τρόπος να μάθεις που υπάρχει καλό φαγητό, είναι να βρεις που τρώνε οι ιθαγενείς. Βέβαια, σε εμάς είναι υποψιασμένοι ότι θα γράψουμε αυτά που θα μας προτείνουν, αλλά νομίζω ότι εδώ στη Μήλο είναι ειλικρινείς όταν μας παραπέμπουν στα Πολώνια στη «Μέδουσα», στο «Γιαλό» και στο πολύ καλό «Αρμενάκι», στη Ζεφυρία στο «Πέτρινο», στην Πλάκα στην «Αρχοντούλα», στην Τρυπητή στην «Εργίνα» και στα «Γλαρονήσια» (πολύ ωραία τα πιταράκια και η καρπουζόπιτά τους), στον Αδάμαντα στον «Κυνηγό», τον «Φλοίσβο», το «Ναυάγιο», στον Άγιο Σώστη στην «Ταραντέλα», στον Προβατά στις «Μούσες» που έχουν και δικό τους καΐκι. Μικρό μυστικό, ο φούρνος στα Πολώνια έχει νόστιμα παξιμάδια.